Schuttersstukken van Frans Hals

Frans Hals is beroemd om zijn schuttersstukken: levensgrote groepsportretten van leden van de schutterij. Hij schilderde er maar liefst zes: vijf in Haarlem, één in Amsterdam. Het genre was typerend voor de Nederlanden in de zestiende en zeventiende eeuw. Verreweg het bekendste schuttersstuk is ‘De Nachtwacht’, door Rembrandt van Rijn.

Schutters waren verantwoordelijk voor orde en rust in de stad. Iedere volwassen mannelijke burger was dienstplichtig. Omdat schutters hun eigen uniform en wapenrusting moesten betalen, waren ze vooral afkomstig uit de bovenlaag van de samenleving. Officieren wisselden hun functies bij de schutterij af met ambten in het stadsbestuur.

Rond 1740, ruim een eeuw nadat Hals zijn schuttersstukken had voltooid, werd bij elke figuur een nummer geschilderd dat correspondeert met de naam van de schutter op de bijbehorende naamborden.

Hals schilderde zijn portretten met een ‘losse toets’: snelle penseelstreken, waarin je de beweging van de kwast nog kunt zien. Van enige afstand zie je  het totaalbeeld. Met deze stijl wijkt Hals af van veel van zijn tijdgenoten, de meesten schilderden veel fijner. In de achttiende eeuw werd Hals’ manier van schilderen te ruw en te slordig gevonden. Een eeuw later werd hij door schilders als Van Gogh en Manet juist bejubeld als een moderne voorloper vanwege zijn levendige stijl en virtuoze penseelstreek.

In 2013 organiseerde het Frans Hals Museum de tentoonstelling “Wie is Wie” over de schuttersstukken. Wie staan op de schilderijen, wat deden zij in het dagelijks leven. Op de site van het Frans Hals Museum lees je meer hierover. Klik hier voor meer informatie